Slikstoornissen

Symptomen, klachten en verschijnselen slikstoornissen

• Vast en vloeibaar voedsel blijft in de keel of in de borst steken.
• Oprispen van voedsel.
• Gorgelende geluiden in de keel.
• Onaangenaam gevoel in de borst met slikken.

Alarmerende symptomen en verschijnselen slikstoornissen

• Kwijlen, en niet in staat zijn om vloeibaar voedsel in te slikken.

Slikstoornissen (De medische term voor slikstoornissen is dysfagie) kunnen erin allerlei variaties zijn, en kunnen ook door verschillende dingen worden veroorzaakt. In sommige gevallen kan een slikstoornis zelfs zo zijn dat je helemaal niet meer kan slikken, in de wat mindere gevallen gaat het gewoon wat lastiger en duurt het slikken wat langer dan normaal. Naast pijn in de keel kunt u ook een  gevoel van zuurbranden of pijn op de borst krijgen.

De oorzaken van een slikstoornis zijn zeer divers. Zo kan de keel beschadigt zijn maar er kan ook sprake zijn van het niet goed werken van de spieren van het peristaltiek. (Peristaltiek is de knijpende beweging van een buisvormig orgaan, die ervoor zorgt dat het voedsel vooruitkomt in het maag-darmstelsel) Ook littekens en zweren kunnen vernauwing in de slokdarm tot gevolg hebben waardoor er terugvloeing kan ontstaan en het slikken lastiger wordt. Door uitstulpingen in de slokdarm, wat ook voor kan komen, kan de weg van het voedsel belemmerd worden.

Slikstoornissen komen voor onder alle leeftijden maar het komt vaker voor bij oudere mensen. Ook mensen met bepaalde ziekten zoals de ziekte van Parkinson, vasculaire dementie of ALS hebben vaker last van een slikstoornis.

Zoals aan het begin van dit artikel al vermeld zijn slikklachten er in allerlei vormen. Het kan zo zijn dat de klachten tijdelijk en onbelangrijk zijn maar het is ook goed mogelijk dat er sprake is van een ernstigere kwaal. Wanneer de pijn en/of klachten voor een langere periode aanhouden is het verstandig om de huisarts te raadplegen, zij kan u handige tips en leefregels geven. Uw huisarts kan u zo nodig doorverwijzen naar een ziekenhuis met een slikteam. Wanneer er sprake is van ernstige oorzaak is het belangrijk dat er een vroege diagnose wordt gesteld, aarzel dan ook niet om uw huisarts te raadplegen.

Achalasie.

Achalasie is een stoornis welke in de slokdarm zit. Gelukkig komt achalasie bijna nooit voor. Achalasie wordt veroorzaakt doordat er te weinig coördinatie in de samentrekking van de slokdarmspieren is. Dit leidt tot het falen van de sluitspier welke tussen slokdarm en maag zit. Hierdoor wordt het voedsel transport bemoeilijkt. Een verdere oorzaak is nog niet volledig bekend.

Wanneer er belemmering van vast en vloeibaar voedsel richting de maag is, is het heel erg goed mogelijk dat er achalasie in het spel is. Het voedsel wordt dan vaak weer uitgebraakt. Het kan soms handig zijn, om veel vloeistof te drinken. Dan wordt het de maag ingepusht. Soms is het ook zo, dat dit allemaal vast blijft zitten in de slokdarm. Doe daarom voorzichtig met warme dranken. Dit kan namelijk een onaangenaam gevoel in de borst geven.

Wanneer de dokter denkt dat het achalasie is, zal de dokter onderzoeken aan gaan vragen. De definitieve diagnose wordt gesteld met een drukmeting van de slokdarm (slokdarmmanometrie). Deze drukmeting toont afwezige peristaltiek en gestoorde functie van de onderste slokdarmsluitspier aan. Een röntgenvideo van de slokdarm tijdens het drinken van contrastvloeistof laat de gestoorde passage zien. Vaak is de slokdarm ook uitgerekt door de voedselresten. Er zal door de dokter ook goed worden gekeken naar de slokdarm en de maag. Het kan namelijk ook zijn dat het wordt veroorzaakt door kanker.

Wanneer de achalasie niet wordt behandeld kan er uiteindelijk slokdarmkanker ontstaan.

Behandeling zal altijd gericht zijn op het verminderen van de klachten. Helaas zijn er nog weinig medicatie hulpen om achalasie te behandelen. De gene die op de markt zijn, werken niet tot nauwelijks.

Ook kan achalasie worden behandeld met het optrekken van de slokdarmsluitspier. Er wordt dan een dunne buis met een ballon de slokdarm ingebracht tot aan de vernauwing. Eenmaal bij de vernauwing aangekomen, wordt deze ballon gevuld. Hierdoor wordt de doorgang verwijdt. Om het kokhalzen, en het ongemakkelijke gevoel, te voorkomen, zal de keel worden gesprayd met een verdovingmiddel. Helaas zal vaak niet de gehele coördinatie terugkeren bij mensen. Over het algemeen, is het wel gelukkig wel zo, dat door de zwaartekracht mensen wel weer behoorlijk kunnen slikken.

Wanneer dit niet genoeg heeft geholpen, kan er altijd nog een operatie aan te pas komen. De chirurg zal dan de borstkas openen, en de slokdarmspieren worden dan gedeeltelijk doorgesneden (Heller myotomie). Hierdoor zal het voedsel makkelijker kunnen passeren. De risico’s zijn klein en het succes percentage is groot. Vaak blijven er alleen wel littekens achter op de borst, dus proberen ze dit vaak pas na de ballon methode.

Men is het er nog niet over eens welke behandeling, oprekken of operatie, de eerste voorkeur verdient. Veel patiënten hebben meerdere behandelingen nodig omdat klachten na verloop van tijd terugkomen.

Diffuse spasmen.

Wanneer er op elkaar slecht afgestemde samentrekkingen voorkomen in de slokdarm, spreekt men van diffuse spasmen. Deze komen vaak al voor het slikken, het is daarom een redelijk zeldzame aandoening in het onderste gedeelte van de slokdarm. Het is nog niet bekend wat de diffuse spasmen veroorzaakt.

De diagnose van diffuse spasmen is moeilijk te stellen. Dit komt omdat de verschijnselen gering zijn, en zonder behandeling gaat het vaak over. Een verschijnsel is zuurbranden, maar dit kan met onderbrekingen van jaren er zijn. Ook kan het zijn dat naarmate de tijd verstrijkt, de zuurbranden heviger worden. De verschijnselen van diffuse spasmen gaan vaak altijd samen met een langzame passage van vast en vloeibaar voedsel.

Soms is het het beste voor de patiënt om de hele slokdarm te verwijden. Dit kan dan met een operatie geregeld worden.

Divertikel (uitstulping) van de keelholte.

Een divertikel dat zich bevindt ter hoogte van de ingang van de slokdaerm , wordt een divertikel van Zenker genoemd. Wanneer de spieren die zich in de keelholte bevinden verzwakken, door bijvoorbeeld ouderdom, kunnen er uitstulpingen gaan ontstaan die divertikel heten. Het is goed mogelijk dat voedsel hierdoor blijft steken. Wanneer er in de keel divertikels zitten zal er na of tijdens het eten vaak stukjes voedsel worden opgegeven. Een gorgelend geluid is ook kenmerkend voor mensen met een divertikel.

Wanneer de divertikel groter wordt, kan het zijn dat er stukjes voedsel voor wel dagen achter blijft hangen. Dit kan een slechte adem met zich meebrengen. Deze stukjes kunnen daarnaast op een later tijdstip dan tijdens of vlak na het eten worden opgegeven. Ook kan de divertikel, wanneer hij heel erg groot wordt, de slokdarm perforeren.

Ook kan het zijn dat er vloeistof wordt opgegeven, en dat in de longen terugkomt. Hierdoor is het mogelijk dat er een longontsteking ontstaat.

Door middel van een operatie kan het divertikel verwijderd worden. Deze operatie kan uitwendig (via een snee in de hals) verwijderdt worden maar meestal zal gekozen worden voor behandelin welke via de mond wordt uitgevoerd (endoschopische behandeling)

Divertikels kunnen ook in de slokdarm, dikke darm en urineblaas zitten. Hier levert het vaak geen enkel probleem op.

Verlamming van de keel.

De symptomen die het vaakst bij keelverlamming voorkomen zijn: verslapping en niet goed samenwerkende keelspieren. Daarnaast is het vaak ook zo dat er moeilijkheden ontstaan bij het slikken. Wanneer je een verlamming in de keel hebt, is het vaak ook zo dat je moeite moet doen om het voedsel van de mond in de keelholte te krijgen. Afgezien van moeilijkheden met slikken, en een ongemakkelijk gevoel, kan het eten ook in de neus komen.

Zoals met bijna elke slikstoornis, wordt er gedacht dat het komt door het gevolg van foute zenuwsignalen naar de keelspieren. Dit kan bij verschillende neuronmusculaire aandoeningen zijn, zoals: myasthenia gravis, amyotrofische laterale sclerose en bij neurologische afwijkingen, zoals bij sommige hersengezwellen of een beroerte. Botulisme, een bepaalde vorm van voedselvergiftiging, kan een plotselinge verlamming (paralyse) van de keelspieren veroorzaken.

Om de diagnose keelverlamming zeker te kunnen weten, is er een röntgenonderzoek nodig. Dit wordt dan doormiddel van bariumpap in de slokdarm gehouden. Daarnaast kan er ook een endoscopie worden gehouden in het bovenste gedeelte van het maag-darmkanaal. Als er wordt vastgesteld dat de verlamming wordt veroorzaakt door een ziekte, zal de verlamming afnemen, naar mate de behandeling op de ziekte aanslaat.

Veel mensen die last hebben van keelverlamming, hebben vaak tijdelijk voeding nodig, die door de neus-maagslang gaat.

Andere aandoeningen.

Slikmoeilijkheden kunnen ook het gevolg zijn van andere aandoeningen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er een tumor is, of littekenweefsel of dat het een aangeboren afwijking is. Sommige mensen hebben geen moeilijkheden met slikken, maar hebben het gevoel dat er een brok in hun keel zit. Dit gevoel heet globus, en kan komen door teveel spanning.

Als de arts een globusgevoel concludeert bij een patiënt, zal er als eerst worden gevraagd, of er de laatste tijd veel spanning is geweest. Wanneer de patiënt dan gaat verlichten, zullen de klachten ook afnemen.